Je hebt IID Company in coronatijd opgezet met je partner Robin Kroes, ook één van de dansers in Hear_Me. Waarom juist toen?  

“Wij hebben beiden lang als dansers gewerkt. Maar we hadden het gevoel dat we ons nooit echt konden uiten zoals we wilden. We pasten ons steeds aan en voelden ons niet echt gehoord of gezien. Tijdens corona waren mensen meer met zichzelf bezig. We wilden daar een plek voor maken, letterlijk. Dus we hebben in 2020 een studio gehuurd in Rotterdam waarin we onze dansstijl verder konden ontwikkelen. Ook gaven we masterclasses aan kleine groepen dansers. We hielpen hen om hun eigen bewegingstaal te ontdekken. Inmiddels zijn we 4 jaar verder en hebben we echt een eigen stijl: IID staat voor I, Identify. Dus we focussen echt op datgene wat iemand uniek maakt. Wie ben jij? En wat maakt jou wie je bent? En hoe je dat vervolgens in je lichaam en bewegingen kunt laten zien. En dat alles met een esthetische danstechniek en een vleugje humor.” 

Hoe zijn jullie op het idee gekomen voor Hear_Me? 

“Het idee voor de voorstelling is in 2023 ontstaan door samenwerking tussen Robin Kroes, THE_AND Music en een dove danser. De kerngedachte was: ‘Horen en zien we elkaar wel echt? Of verliezen we elkaar in dit digitale tijdperk?’ Ik ben een jaar later ingesprongen om het idee verder te ontwikkelen. Iedereen is anders maar juist die verschillen geven kleur aan de wereld. Daarin ben ik op zoek gegaan naar een universele taal. Die taal heb ik gevonden in lichaamstaal, letterlijk: je lichaam gebruiken als taal. We gebruik veel woorden maar we begrijpen elkaar nog steeds niet. We zijn niet voor niets in oorlog en we zijn meer gepolariseerd dan ooit. Ik ben ervan bewust dat ik niet kan veranderen wat is. Maar ik kan me wel inzetten een wereld te creëren waar de rest van onze zintuigen genoeg kunnen waarnemen om de urgentie en boodschap mee te krijgen. Het lichaam geeft ons altijd een kans om het verschil te maken tussen woorden en daden. Woorden zullen het verschil niet maken maar het doen wel. Ons lichaam is de beste antenne die we hebben. Daarmee kunnen we voelen, proeven en communiceren. Daarmee kunnen we horen.”  

Het lichaam als antenne. Dat is ook het uitgangspunt van de SoundShirts die door THE_AND Music zijn ontwikkeld toch?  

“Klopt! Zij hebben de SoundShirts ontwikkeld voor dove en slechthorende bezoekers. Dit SoundShirt voelt prikkels op het toneel zoals licht, geluid en beweging. Al die elementen worden omgezet in trillingen die je voelt op je lichaam: op je schouders, armen, rug of romp. Dus als ik mijn handen op de buik leg van één van de dansers dan voel je dat met het SoundShirt ook. Zelfs de geluiden van een stoel die schuift of een deur die opengaat, zijn voelbaar.” 

Dit is de eerste grote dansvoorstelling die je als chorograaf maakt. Kun je al iets zeggen over jouw handtekening als choreograaf? Waaraan kunnen we zien dat dit een echte Remy Tilburg is? 

“Ik sta bekend om mijn innovatieve en conceptuele benadering van dans, waarbij ik vaak mijn gefragmenteerde danstaal integreer met gedurfde visuele elementen en kenmerkend gebruik van licht. De basis is natuurlijk een goede danstechniek, die moet je beheersen. Daarna ‘breek’ ik die techniek: ik verander de bewegingen, maak ze onvoorspelbaar of ‘vervorm’. Ik begeleid de dansers vervolgens om dat te vertalen dat in hun eigen lichaam. In die interpretatie zit enorm veel ruimte en vrijheid zodat hun individualiteit gaat overheersen. Daarnaast komt de dans altijd voort uit een concept, een verhaal. Het verhaal geeft richting aan de bewegingen. Ik ben vroeger kok geweest, voordat ik danste. Als kok speel je met ingrediënten. Door ze anders te snijden, koken of kruiden, verander je de smaak, textuur en kleur. In dans werkt dat net zo. De manier waarop je de techniek gebruikt, bepaalt hoe de choreografie voelt, eruitziet en wat het bij de kijker oproept.” 

Je zegt dat je dans voortkomt uit een verhaal. Wat is het verhaal van Hear_Me? 

“Hear_Me speelt zich 750.000 jaar in de toekomst af na de zonsverduistering. De mensheid is verstijfd in het duister. En in die verduistering hebben we een soort reptielachtig DNA ontwikkeld. Onze oren zijn dichtgegroeid waardoor we alleen nog kunnen voelen en zien. En onze huid is heel gevoelig voor aanrakingen, licht en geluid. Dat alles heeft geleid tot een superkracht: we kunnen onze spieren gebruiken om ritmische lichaamsklanken te produceren en met elkaar te communiceren. We praten dus met ons lichaam. Vervolgens krijgen we één kans om de wereld te verbeteren en te ontsnappen door een enorme poort, die ook op het toneel te zien is. Gaan we de wereld veranderen en onszelf herontdekken of sterven we uit? Dat levert hele spannende dans op, die anders is dan je ooit hebt gezien.” 

Wat vond je het meest uitdagende aan het maken van deze voorstelling?  

“De focus van een choreograaf ligt normaalgesproken op dans. Maar in dit geval zijn dans, muziek, decor, kostuums, licht en video even belangrijk. En was het mijn taak om elke taal te kunnen spreken. Zo wilde ik graag gevoel omzetten in video. Bijvoorbeeld het gevoel alsof je een hap van een citroen noemt. Zonder dat je die hap neemt, voel je je kaken verstrakken. Het zijn, daar spreekt de kok in mij weer, 6 verschillende ingrediënten, die samen één gerecht maken. Alles moest samenkomen tot één voorstelling, en dat binnen twee maanden. Dat was een grote uitdaging. Maar ik ben enorm dankbaar dat ik met zo'n gepassioneerd en open minded team mocht samenwerken. Uiteindelijk doen we het samen. En het resultaat is te zien wat mij betreft!” 

De voorstelling is begin december in première gegaan. Wat zijn de reacties tot nu toe? 

“Na de voorstelling organiseren we in samenwerking met Theater met Tolk een nagesprek met tolk. Dit doen we om ook buiten de voorstelling mensen bij elkaar te brengen. Op die aftertalks hebben we al prachtige reacties gehad. Mensen die het SoundShirt aanhebben, zijn heel enthousiast en ontroerd dat er zoveel onderzoek en aandacht is geschonken aan hen. Voor sommigen was dit zelfs hun eerste keer in het theater. Daarnaast horen we dat mensen de voorstelling van hoog niveau vinden, rijk en innovatief. Hear_Me is weliswaar een dansvoorstelling maar we hopen dat het ook echt inspireert om meer met elkaar te leven en elkaar echt te zien. Niet alleen in het theater maar juist ook daarbuiten. En we gebruiken de kracht van podiumkunst en dans om daarin de eerste stappen te zetten. En in the end willen we gewoon mooi werk maken waar we allemaal van kunnen genieten.”  

Hear_Me van IID Company is op zondag 26 januari om 15.00 uur te zien in de Lindenbergzaal. Aansluitend vindt het nagesprek plaats. Kaarten zijn hier te koop.