Gepubliceerd: mei 2024

Aan de start van dit schooljaar kregen Lindenberg op School en Aventurijn Nijmegen (vso) goed nieuws: vanuit het Fonds voor Cultuurparticipatie werd subsidie toegekend om een nieuwe samenwerking tussen beide partijen op te zetten. 

De vraag
Aventurijn is een Nijmeegse middelbare school en biedt praktijkgericht voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen vanaf 12 jaar. Voorafgaand aan de subsidietoekenning benaderde Aventurijn de Lindenberg met de vraag en wens om het kunst- en cultuuraanbod op de school uit te breiden en kwalitatief te verdiepen, passend bij de achtergrond van de leerlingen. Met dit nieuwe aanbod wil de school het creatief vermogen van de leerlingen vergroten, zodat zij zich verder kunnen ontwikkelen tot zelfbewuste mensen die actief kunnen meedoen in de maatschappij. Na de subsidietoekenning ging Annigje de Winter, teamleider voortgezet onderwijs, namens Lindenberg op School aan de slag met dit vraagstuk: project ‘Cultuurroute Aventurijn’ was van start.

Het Ontwikkelteam
Vóór het project deed Aventurijn nog weinig met kunst- en cultuureducatie op hun school. Het voornaamste doel van project Cultuurroute Aventurijn is dan ook om te ontdekken welk kunst- en cultuuraanbod past bij de belevingswereld van de leerlingen, en hoe we hun verbeeldingskracht, zelfontplooiing en talentontwikkeling kunnen bevorderen. Het traject startte daarom met een verkenningsfase. Gedurende de laatste maanden van 2023 werd een Ontwikkelteam opgericht, bestaande uit Aventurijn-directeur Stephan Haukes, drie docenten, een teamleider, een kunstvakdocent, een productieleider, coördinator Annigje en als belangrijkste: drie leerlingen van Aventurijn. Dit team ging meerdere malen met elkaar in overleg tijdens zogenoemde Ontwikkelsessies. Hier dachten zij op laagdrempelige wijze samen na over hoe kunst- en cultuureducatie op de Aventurijn eruit zou moeten zien. Wat raakt leerlingen? Wat interesseert ze? En vooral: welk aanbod sluit aan bij de grote verscheidenheid van de leerlingen?

Cultuurroute Aventurijn
Aan de hand van deze Ontwikkelsessies kwam team Lindenberg op School tot een geheel eigen Cultuurroute Aventurijn, en in februari en maart 2024 was het tijd voor fase 2: uitproberen. Twee weken lang werden er twee verschillende workshops per dag op twee verschillende tijdstippen georganiseerd op de Aventurijn. Alle leerlingen konden zelf kiezen of zij mee wilden doen aan de workshops. Dit mocht zo vaak als ze wilden. De diverse route bestond o.a. uit workshops manga, DJ’en, afro dance, t-shirts pimpen, TikTok-dansen, street art, rappen, ChatGPT, theatersport, hiphop, streetdance, selfies maken en facechart make-up.

Hoe Aventurijn vond dat dit ging? Dat vroegen we aan directeur Stephan Haukes en docent en mentor Cees.

Stephan haalt er een kaart van Aventurijn bij waarop hun werkwijze staat omschreven. In het midden staat de zin ‘Aventurijn – Het leven leren’. 

“Die zin, daar komt deze samenwerking met de Lindenberg als expertisecentrum in kunst en cultuur ook vandaan. We willen onze leerlingen verbinding laten maken met hun omgeving. Zorgen dat ze de wereld leren kennen. Hen de kans bieden om met een breder aanbod in contact te komen en in aanraking te komen met cultuur, want dit komen ze vanuit zichzelf niet. Zo zijn we een tijdje terug ook naar de film geweest bij LUX met honderd leerlingen. Dat zou eerder nooit zijn gebeurd. Zo hopen we kansengelijkheid voor onze leerlingen te stimuleren, hier werken we heel hard aan.

Het bieden van keuzes vinden we daarbij wel erg belangrijk. Leerlingen hebben op de Aventurijn een aantal verplichte vakken, net als in het regulier onderwijs, maar krijgen daarnaast zelf de ruimte om zich op te geven voor cursussen, workshops, excursies et cetera. Hiermee willen we intrinsieke motivatie stimuleren en beter aansluiten bij de interesses van de leerlingen, zo ook tijdens de Cultuurroute. 

De Cultuurroute en de samenwerking hierin bevalt tot nu toe heel erg goed. We krijgen veel positieve geluiden van zowel leerlingen als docenten. Daarbij gaat het in dit eerste jaar natuurlijk ook om kennismaking met de doelgroep, kijken wat interessant is voor hen en welke Lindenberg-docenten matchen met de doelgroep. Want ook voor veel workshopdocenten die hier nu komen is het speciaal onderwijs nieuw, ook zij moeten buiten hun bubbel stappen. Uiteindelijk willen we toewerken naar een structurele samenwerking, waarbij docenten bekend en gewend zijn en weten hoe ze te werk moeten gaan met de leerlingen. Hoe ze bijvoorbeeld een workshop theater aan moeten pakken hier op school, wat ontzettend kwetsbaar is. En dat we dan twee keer per week workshops aan kunnen bieden. En door kunstvakdocenten structureel op te nemen in ons aanbod, kunnen we het lerarentekort ook opvullen.”

Docent en mentor Cees sluit zich aan bij de positieve geluiden van Stephan. Hij heeft al bij diverse workshops meegekeken en meegedaan.

“Populaire workshops zijn DJ’en, dansen, theater, djembé maar ook ChatGPT. De leerlingen zijn veelal enthousiast en vinden het leuk om zelf bezig te zijn en hier direct het resultaat van te zien. Zo gaan de TikTok-dansjes de hele school rond. Deze succesverhalen helpen natuurlijk ook, dat stimuleert andere leerlingen weer om mee te doen. 

Aan de workshop DJ gaven leerlingen zelfs een eigen vervolg. Ze gingen zelf nog verder met draaien en dansen. En dat is denk ik het belangrijkste van deze Cultuurroute: dat leerlingen iets ontdekken wat ze leuk vinden en hier uit eigen, intrinsieke motivatie mee verdergaan. Daarom is het zo belangrijk voor hen dat er veel aanbod is waar ze zelf uit mogen kiezen. En dat zij zelf mee hebben gedacht over het programma, zodat dit aansluit op de doelgroep. Dit is een verrijking van ons aanbod.”

Evaluatie en vervolg
Binnenkort evalueren Aventurijn en Lindenberg op School het eerste jaar van deze samenwerking. De intentie is om dit project in ieder geval nog twee jaar te continueren met elkaar. Hiervoor wordt wederom subsidie aangevraagd bij het Fonds voor Cultuurparticipatie. Eenzelfde project met eenzelfde methode is ondertussen ook van start gegaan bij Pro College Nijmegen.

Dit artikel stond ook in de nieuwsbrief van Lindenberg op School. Schrijf je in!