Cultuureducatie in het speciaal onderwijs

Windroos Goffert, school voor speciaal basisonderwijs, doet al sinds 2017 mee aan Cultuureducatie met Kwaliteit, het programma waar de Lindenberg penvoerder voor is in Nijmegen.

Deze bijzondere school, prachtig gelegen aan het Goffertpark, is sinds de huidige periode van CmK (2021-2024) bezig om samen met Lindenberg op School ook het beeldend programma verder te ontwikkelen.

Onze beeldend docent Myrna Rasker geeft elke week les op de school. We spraken haar en cultuurcoördinator Yolanda van der Beek over de beeldende leerlijn op Windroos Goffert en hoe de samenwerking verloopt.


Hallo Myrna en Yolanda, kunnen jullie iets vertellen over de doelgroep van Windroos Goffert?

De leerlingen op Windroos Goffert vallen in het reguliere onderwijs buiten de boot. Dit kan bijvoorbeeld zijn doordat ze in de gebruikelijke grote groepen op andere basisscholen niet goed kunnen functioneren, of omdat ze te maken hebben met autisme. Op Windroos Goffert krijgen deze leerlingen een veilige plek met kleine groepen en veel beschikbare begeleiding.

Wat is er verder belangrijk voor deze doelgroep?

De leerlingen van Windroos Goffert willen graag leren, maar doen dit op hun eigen manier. Het prikkelen van hun creativiteit gaat vaak door middel van opdrachten waarin ze mogen experimenteren en nieuwe dingen ontdekken. Het geven van opdrachten waarin ze fysiek bezig kunnen zijn werkt goed, bijvoorbeeld door ze te laten zagen en timmeren. Dan zie je ze echt opbloeien.

Myrna, de aanleiding voor dit artikel waren onder andere de foto's van de prachtige kunstwerken die jij met ons deelde. Kun je iets vertellen over het project waarmee je met de leerlingen bezig bent geweest?

In de lessen werken we rond een thema, dat aansluit bij de stof die ze bij andere vakken krijgen. De schepen hieronder komen voort uit de opdracht rond het thema 'VOC'. De leerlingen gingen daarbij aan de slag met afvalhout om naar aanleiding van het verhaal rondom de VOC zelf schepen te maken.

In zo'n lessenreeks rondom een thema is de introductie erg belangrijk: anders blijf je hangen in clichés. Voordat ik de leerlingen een opdracht presenteer, doe ik uitgebreid vooronderzoek. Ik lees van alles over het onderwerp, en vertaal die informatie naar een beeldende probleemstelling en een techniek. Bij de introductie ga ik samen met de leerlingen een associatief proces in, waarbij ook de leerlingen op een beeldende manier over het onderwerp leren na te denken.


De werken van de onderste foto's komen voort uit een keramiekopdracht. Deze was gekoppeld aan de vakken aardrijkskunde en geschiedenis, waarbij we ons richtten op klei. Vragen die we daarbij stelden waren bijvoorbeeld: 'waar komt klei vandaan?' En ook de bredere vraag: 'wat kan ik met de natuur om mij heen?'

Vanuit dat associatieve onderzoek kwamen we onder andere terecht bij de baksteenfabrieken die vroeger veel te vinden waren aan de oever van de Waal, en het aardewerk uit de klokbekercultuur (2500-2000 v. Chr.). Op basis daarvan maakten de leerlingen potjes opgebouwd uit ringen van klei. Na het opbouwen van de potjes gingen ze aan de slag met het versieren ervan. Daarbij maakten we gebruik van engobes (kleiverf) en de techniek van het in de klei krassen.


Hierboven de kunstwerken van het mozaïekproject, dat gekoppeld was aan de documentairereeks 'Nederland van Boven'. Hierin zie je het Nederlandse landschap gefilmd van boven, wat een heel ander perspectief biedt op ons land en de inrichting ervan. Op basis daarvan heb ik samen met de leerlingen nagedacht over hoe Nederland er volgens hun van boven uitziet, en hoe we dat zouden kunnen vertalen naar mozaïekkunstwerken.

Prachtige resultaten! Hoe zien jouw lessen eruit?

In een les behandelen we veel verschillende aspecten van het onderwerp. Voor elke les bereid ik een uitgebreide PowerPoint voor, waarin ik vooral veel beelden laat zien waar we het dan samen over hebben. Ook voor mij is het elke keer weer een avontuur: ik duik samen met de kinderen in het diepe, om erachter te komen hoe we de inhoud kunnen koppelen aan de techniek. Voor mij is deze aanpak, dus inclusief de uitgebreide voorbereiding en introductie en met een open blik, van groot belang voor het slagen van de lessen.

Yolanda, deze beeldende projecten zijn onderdeel van het Cultuureducatie met Kwaliteit-traject. Kun je iets vertellen over wat jullie met CmK doen?

Naast deze beeldende lessen voor groep 6 t/m 8 verzorgt Lindenberg op School voor groep 1 t/m 5 de drama- en muzieklessen, waarmee met name de woordenschat en taalontwikkeling worden gestimuleerd.

De lessen zijn net als de beeldende lessen gekoppeld aan een centraal thema, dat door een vakdocent ingeleid wordt met een toneelstuk. Deze werkwijze is voortgekomen uit de deelname aan CmK 2 (2017-2020), en is zo goed bevallen dat we ermee doorgaan.

Dit schooljaar zijn we vanuit CmK 3 begonnen met dit pilot-project, om vanuit Lindenberg op School een externe beeldend docent op Windroos Goffert te plaatsen. Een experiment, want vanwege de bijzondere doelgroep was het niet zomaar gezegd dat een docent van buitenaf het gemakkelijk zou hebben. We zijn echter zeer tevreden over de samenwerking met Myrna Rasker en Lindenberg op School!

Myrna komt elke week een dag lesgeven. Dit consistente inroosteren van Myrna is een schot in de roos. Mede hierdoor bouwen we een stabiele relatie op met elkaar en verloopt de communicatie prettig. 

Structuur

Het is voor de kinderen op Windroos Goffert extra belangrijk om een vaste structuur aan te bieden. De manier waarop we de samenwerking nu hebben ingericht is daarom ideaal.

Cultuurwerkgroep

Vanuit de cultuurwerkgroep van de school, waar ik voorzittter van ben, proberen we ook zoveel mogelijk de verbinding te zoeken tussen de creatieve vakken en de andere vakken. Dit is een langer lopend proces, dat ook samenhangt met het Cultuureducatie met Kwaliteit-traject.

Draagvlak creëren

We geven doorlopen aandacht aan het bouwen aan draagvlak voor cultuuronderwijs binnen de school. Onderdeel daarvan zijn de nieuwe tentoonstellingsvitrines en andere expositieplekken die we door het hele gebouw hebben geplaatst.

Zowel voor de leerlingen als de leerkrachten zijn deze een bron van trots: kijk eens wat er allemaal voor moois gemaakt wordt op Windroos Goffert, en hoeveel onze leerlingen kunnen!

Meer over Windroos Goffert en CmK

Meer lezen over Windroos Goffert en hun aanpak bij Cultuureducatie met Kwaliteit?

Kijk op de websites:

https://www.windroosgoffert.nl

https://www.cmknijmegen.nl/scholen/windroos-goffert

 

Dit artikel stond ook in de nieuwsbrief van Lindenberg op School. Schrijf je in!

E-mailadres

Inschrijven en kaartverkoop seizoen 2024-2025

Op ma. 27 mei start de kaartverkoop voor het nieuwe theaterseizoen (sep. '24 - mei '25) en op wo. 29 mei starten de cursusinschrijvingen voor de cursussen die starten in september.